Tarihe damgasını vurmuş olan İngiltere, Fransa, Rusya gibi devletlere bakıldığında, "ulus-devlet" yapılanmasının tüm karakteristikleri görülür. Örneğin İngiltere için yalnızca "İngiliz dili, İngiliz edebiyatı, İngiliz kültürü, üzerinde güneş batmayan İngiliz Devleti ideali" esas kabul edilirken; İngiliz ulusçuluğunun temelleri de işte bu esaslara dayanmıştır. Türk ulusçuluğunun toplumsal, kültürel ve siyasal alanlarda ortaya çıkışının söz konusu devletlere oranla çok geç tarihlere rastlaması, Osmanlı Devleti'nin üst kültür kimliği olarak "Türklük" yerine yapay bir kavram olan "Osmanlılık"ı kabul etmesi yüzündendir. Avrupa'daki imparatorlukların yanı sıra, 1789 Fransız İhtilali'nden hemen sonra tüm Avrupa'yı ve de Osmanlı İmparatorluğu'ndaki azınlıkları içine
alan ulusçuluk hareketinden Türklerin de etkilenmesi XIX. yüzyılın ikinci yarısından itibaren söz konusu olmuştur.
Sayfa 63Kitabı okudu
Ziya Gökalp
Tevfik efendiye : Oğlunu Avrupa'ya gönder de tahsilini orada tamamlasım derler.Tevfik cevap verir: Korkarım ki Avrupa'da gâvur olur.Misafirlerden biri sorar:Ya burda kalırsa ? Tevfik cevabı basar
" O zaman da eşek olur."
Sayfa 16 - Sebil YayKitabı okudu
Gökalp, babası Tevfik Efendinin dünya görüşünü çok iyi yansıtan şu öyküyü anlatır. Gökalp'in okula gittiği yıllarda, babasının bazı arkadaşları evlerinde toplanır ve kendisine, eğitimini tamamlaması için oğlunu Avrupa'ya göndermesini önerirler. Tevfik Efendi, "Avrupa'ya giderse gâvur olur diye korkarım" der. Konuklarından birisinin "Ya burada kalırsa?" sorusunu ise, "Eşek olur" biçiminde yanıtlar.